Ciekawe Trautonium

Kiedy natrafiłam na muzykę Oskara Sali, niemieckiego kompozytora, nazywanego pionierem muzyki elektronicznej, wytężyłam ucho i zatrzymałam się myślą. Zadałam sobie pytanie, jakiego używa instrumentu, żeby uzyskać ten szczególny efekt dźwiękowy. Porównałabym go do lotu pszczoły, która zaczepia o różne rejony polany, przysiada na pąkach kwiatów, ale też obija się głupawo o liście. Z jednej strony mamy do czynienia ze wzruszającym obrazem natury, z drugiej, z poczuciem absurdu jej istnienia. Jest w tym dźwięku też coś z bajki, lekkiego przymrużenia oka, zatartego śladu, kurzu książkowego. To tak, jakby dźwięki Oskara Sali unosiły się już ponad puentę, wiedziały, jak stworzyć treść, igrając sobie ze słuchaczem. Zadziwiająca świadomość i tajemniczość, a także unoszenie się w powietrzu.

Okazuje się, że Oskar Sala gra na Trautonium, skonstruowanym we współpracy z Friedrichem Trautweinem w 1930 roku. Instrument należy do tajemniczej grupy elektrofonów elektronicznych, który zamiast klawiatury posiada pasek, czuły na dotyk. Jest to analogowy instrument podobny do syntezatora, na którym gra się palcami po metalowym przewodzie opornika. Nacisk wywierany podczas grania nuty, determinuje jej głośność, więc jest to rzadka kombinacja ekspresyjnego grania. Instrument umieszczony jest w ciemnej szafce z polerowanego orzecha, z pokrywą na zawiasach, którą można złożyć, tworząc stojak na nuty. Wygląd instrumentu sugeruje, że mógłby pasować w salonie cioci lub na koncercie Björk. W przypadku islandzkiej wokalistki, warto przypomnieć sobie Unravel z akompaniamentem klawesynu:

Zadziwiające. Trautonium ma zakres trzech oktaw. Nieco później, po II wojnie światowej Oskar udoskonalił instrument stwarzając Mixtur Trautonium. Posłużył on między innymi do wywoływania dźwięków w filmie Alfreda Hitchcocka pod tytułem „Ptaki”. Dzięki niemu powstała oryginalna, ptasia kakofonia. Jak możemy dowiedzieć się ze strony Doepfer Musielektronik, Oskar używał Trautonium również do występów w Filharmonii Berlińskiej, później instrument zaistniał w reklamach niemieckich lat 40. i 50. XX wieku. Trautonium zostało przekazane w 1995 roku Niemieckiemu Muzeum Współczesnej Technologii w Bonn.